برنامه های میرحسین موسوی برای اصلاح الگوی مصرف انرژی و افزایش توان صادرات انرژی اعلام شد.این برنامه شامل 12 بند به شرح زیر است:
1- همه کارشناسان بخش انرژی اتفاق نظر دارند که وضعیت فعلی مصرف انرژی در ایران بسیار نامطلوب است. مقایسه میزان مصرف انرژی (حدود 2/4 میلیون بشکه معادل نفت خام در روز) با سایر شاخص های اقتصادی کشور این مساله را به خوبی نشان می دهد.
2- ارزش انرژی مصرفی کشور که در فوق به آن اشاره شد در قیمت های فعلی نفت (حدود 50 دلار در بشکه) بیش از 77 میلیارد دلار در سال است. ارزش مستقیم یک صرفه جویی 20 درصدی که در یک برنامه دو تا سه ساله، قابل تحقق است، بیش از 15 میلیارد دلار در سال خواهد بود و البته ظرفیت صرفه جویی بسیار بیشتر از اینها است.
3- در ایران پروژه های فراوانی را در بخش های مختلف اقتصادی برای بهینه سازی مصرف انرژی می توان تعریف کرد که اغلب هزینه آنها از محل صرفه جویی حاصله به سرعت بازگشت سرمایه می شوند. این پروژه ها می تواند از اقدامات ساده ای همچون دوجداره کردن پنجره ها تا موارد پیچیده در صنایع و کارخانه ها را در برگیرد. برای این منظور ابتدا باید مصرف مورد نظر برای خانوار یا بنگاه مورد ممیزی انرژی قرار گیرد. از طریق ممیزی انرژی، وضعیت مصرف انرژی واحد برای سرد یا گرم کردن میزان مشخصی از فضا یا فراهم کردن امکان مقدار مشخصی از تولید یک کالا یا یک خدمت مشخص می شود و این مقدار با متوسط جهانی و بهترین نمونه ها یا نمونه های امکان پذیر (در شرایط ایران) مقایسه می شود (Bench Marking) و تفاوت ها استخراج و تجزیه و تحلیل می شوند (Gap Analysis)، به دنبال مشخص شدن این تفاوت ها یک پروژه تعریف می شود که بر مبنای آن باید سرمایه گذاری و هزینه برای رسیدن از وضعیت موجود به وضعیت مطلوب انجام شود. بدیهی است اجرای پروژه منوط به انجام مطالعات امکان سنجی اقتصادی است که بازگشت سرمایه حاصل از انرژی صرفه جویی شده را تضمین کند.
4- با بهره گیری از تجربیات روشن کشورهای صنعتی باید شرکت های خدمات انرژی (ESCO) تاسیس شوند. تامین مالی پروژه های بهینه سازی مصرف انرژی از طریق شرکت های خدمات انرژی، یکی از کاراترین روش ها به شمار می آید که از تجربه زیادی در کشورهای صنعتی برخوردار است. شرکت خدمات انرژی شرکتی است که پروژه های مرتبط با بهبود کارایی انرژی را طراحی، اجرا و تامین مالی می کند. شرکت های مذکور در سطح بین المللی به صورت تخصصی عمل می کنند و بسیار متنوع اند (به عنوان مثال بخش پالایش، صنایع فولاد، صنایع غذایی). ویژگی اصلی شرکت خدمات انرژی در مقایسه با شرکت مشاوره ای و پیمانکاران تجهیزات در عقد قراردادهای عملکردی است. در قرارداد عملکردی، مجری، هزینه های اجرا را از محل منافع حاصل از اجرای پروژه (انرژی صرفه جویی یا ذخیره شده) دریافت می کند. شرکت های خدمات انرژی می توانند در غالب این قراردادها، علاوه بر نصب تجهیزات، نگهداری از تمام یا بخشی از تجهیزات جدید در طول عمر پروژه و حتی سال ها پس از اتمام پروژه را نیز عهده دار شوند. این نوع قرارداد برای صنایع یا شرکت های مصرف کننده عمده انرژی که با محدودیت منابع مالی مواجه اند یا به دلایلی قصد افزایش تعهدات مالی خود را ندارند یا تخصص و ریسک پذیری لازم را در زمینه انرژی ندارند، جذاب ترین شیوه اجرای پروژه های کارایی انرژی به شمار می آید.
5- باید توجه داشت تمامی پروژه های بهینه سازی مصرف انرژی حتماً موجب کاهش آلاینده ها نیز می شوند و بر مبنای پروتکل زیست محیطی بین المللی کیوتو، امکان اینکه از طریق فروش (غیرمستقیم) این آلاینده های کاهش یافته، بتوان درآمدی علاوه بر ارزش انرژی صرفه جویی شده را کسب نمود نیز وجود دارد که این نیز بر جذابیت پروژه های مذکور می افزاید ضمن اینکه دولت جمهوری اسلامی ایران با توجه به تعهدات انسانی خود، وظیفه به حداقل رساندن آلاینده های زیست محیطی را که اینک به یک تهدید جدی علیه جامعه بشری تبدیل شده است نیز برعهده دارد.
6- نکته بسیار مهم و اساسی در شکل گیری این فعالیت بسیار سودده و مفید در ایران عمدتاً به دو عامل مربوط می شود:
الف- در صنعت نفت از آنجا که بخش های این صنعت خود را صاحب سوخت های میان تقطیر یا گاز می دانند و طبیعتاً مصارف خود را در اولویت اول و به صورت رایگان برداشت می کنند عملاً انگیزه ای برای ورود به این موضوع ندارند، درحالی که بسیاری به اشتباه انجام این بهینه سازی را از وظایف صنعت نفت می دانند که انگیزه ای در این رابطه ندارد. در صنایع تبدیل انرژی در بخش برق نیز همین مشکل وجود دارد.
ب- در سایر بخش های صنعتی نیز قیمت پایین انرژی و امکان تحمیل احتمالی قیمت افزایش یافته حامل های انرژی به مصرف کنندگان به واسطه عدم حضور بخش Regulatory (تنظیم کننده سهم و استاندارد انرژی در حد محصول یا خدمت)، انگیزه ای را برای بهینه سازی به شرحی که ارائه شد، باقی نمی گذارد.
7- همانگونه که دولت باید بسیاری از اصلاحات را از خود آغاز کند و الگوی جامعه و بخش خصوصی باشد، در مورد الگوی مصرف نیز باید دولت اصلاحات را از خود آغاز کند و پیشگام باشد. نمی شود سوخت و ضایعات در صنایع نفت بسیار بالا باشد و بازدهی تبدیل و انتقال انرژی نیروگاه ها و شبکه های انتقال انرژی پایین باشد و همه فشارها به مردم منتقل شود. البته اجرای پروژه های بهینه سازی مصرف سوخت در نیروگاه ها قابل واگذاری به بخش خصوصی است. هرکس پیشنهادی دهد که منجر به کاهش مصرف انرژی شود باید در منافع پیشنهادی، سهیم شود.
8- اجرای وسیع پروژه های بهینه سازی و صرفه جویی مصرف انرژی، جنبه اشتغال زایی نیز دارند. کلید خوردن این پروژه ها در سطحی گسترده، طبعاً اشتغال قابل توجهی را ایجاد می کنند و در شرایط فعلی کشور، این از امتیازات مهم این اقدام است.
9- اجرای وسیع پروژه های بهینه سازی مصرف انرژی میزان مصرف انرژی برای همه نیازهای مصرفی و فعالیت های تولیدی را به شکل قابل توجهی کاهش می دهد. هزینه انرژی، حاصل ضرب میزان مصرف انرژی در قیمت آن است. با کاهش قابل توجه در میزان مصرف، توان تحمل قیمت های بالاتر انرژی فراهم می شود، بی آنکه حاصل ضرب تغییری کند.
10- این راه حل ضمن کنترل مصرف انرژی، منابع انرژی (نفت و گاز) هرچه بیشتری را برای صادرات آزاد می کند و آثار تورمی راه حل های قیمتی را نیز ندارد.
11- امکان جذب همکاری های فنی و تخصصی و نیز سرمایه گذاری های خارجی در این زمینه به خوبی وجود دارد. نهادهای مالی بین المللی مانند بانک جهانی و نهادهای زیست محیطی بین المللی و نیازمندان نفت و گاز ایران ، همه از این طرح ها حمایت می کنند.
12- مشکل بهره وری در کشور به انرژی محدود نمی شود اما آغاز کردن از جایی که بازگشت سرمایه، اشتغال زایی و منافع سریع و ملموسی برای کشور دارد مسلماً بهره وری در سایر زمینه ها را تشویق و ترویج خواهد کرد؛ ارتقای بهره وری از مهم ترین نیازهای اقتصادی کشور است و گسترش فرهنگ بهره وری از مزیت های این طرح است.
برای تحقق این برنامه باید گام های اجرایی زیر برداشته شود:
الف- تقویت سازمان های موجود در زمینه بهره وری انرژی و ارتقای جایگاه آنها در سطح دولت
ب- اقدام برای تدوین استانداردهای انرژی بری تجهیزات و فرآیندهای مصرف کننده انرژی
ج- موظف کردن دستگاه های دولتی به برنامه ریزی جهت دستیابی به استانداردهای کارای انرژی
د- تمهید تاسیس شرکت های خدمات مشاوره ای، ممیزی انرژی، شرکت های خدمات انرژی و تدوین سازوکار تشخیص و تایید صلاحیت آنها
ه- طراحی سازوکار اجرایی برای تضمین بازگرداندن منافع اجرای پروژه های صرفه جویی و بهینه سازی انرژی به شرکت هایی که در این زمینه سرمایه گذاری می کنند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر